Mitoz ve mayoz bölünme Farkları ve ortak yönleri

Mitoz bölünme nedir? Mayoz bölünme nedir? Mitoz ve mayoz bölünme özellikleri nelerdir? Mitoz ve Mayoz bölünme evreleri nelerdir?

Mitoz Bölünme Nedir?

Mitoz bölünme, bir hücrenin kendi genomunu eşleyerek iki yavru hücre şeklinde bölünmesidir.

Mitoz Bölünme Özellikleri

• Kromozom sayısı değişmez.
• Vücut hücrelerinde görülür.
• Tek hücreli canlılarda çoğalmayı sağlar.
• Ana hücrenin genetik olarak benzeri iki yeni hücre oluşur.
• İnsanda sinir, kas ve alyuvar hücrelerinde görülmez.
• Çok hücreli canlılarda büyüme, gelişme ve yıpranan kısımların onarılması sağlanır.
• Ölen hücrelerin yerine yeni hücrelerin oluşmasını sağlar.
• 2 hücreden oluşur.
• Kalıtsal çeşitlilik yoktur.
• Tek aşamalıdır.
• DNA değişmez.

Mitoz Bölünme Evreleri

Hücre bölünmeye başlamadan önce hazırlık evresi gerçekleşir. Bu evrede hücrelerde beslenme, büyüme, gelişme ve belirli bir büyüklüğe ulaşma hızlı bir şekilde gerçekleşir. Hücrede kromozomlar ve sentrozom organellerinin sayısı iki katına çıkar.

A-) Çekirdek Bölünmesi

Kendini eşleyen kromozomların yavru hücrelere eşit şekilde aktarılmasını sağlar.

Çekirdek Bölünmesi Özellikleri

• Çekirdek bölünmesinde kromozomlar kısalır ve kalınlaşır.
• Çekirdek zarı erir.
• Kromozomlar hücrenin ortasında dizilir.
• Kromozomlar birbirlerinden ayrılarak hücrenin karşı kutuplarına çekilir.
• Çekirdek zarı oluşmaya başlar
• Hücrede çekirdek sayısı iki karına çıkar.

B-) Sitoplazma Bölünmesi

Çekirdek bölünmesi tamamlandıktan sora sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.

Sitoplazma Bölünmesi Özellikleri

Hayvan hücreleri boğumlanarak bölünür.

Bitki hücreleri ara lamel oluşturarak bölünür.

Mayoz Bölünme Nedir?

Mayoz Bölünme bir diploit ökaryotik hücrenin bölünerek genelde gamet olarak adlandırılan haploit hücrelere bölündüğü hücresel bir süreçtir.

Mayoz Bölünme Evreleri Nelerdir?

Mayoz 1 Evreleri

• Metafaz 1
• Anafaz 1
• Telofaz 1

Mayoz 2 Evreleri

• Profaz 2
• Metafaz 2
• Anafaz 2
• Telofaz 2

Mayoz Bölünme Özellikleri

• Üreme ana hücrelerinde görülür.
• 2 aşamadan meydana gelir. (Mayoz 1+ Mayoz 2)
• Kalıtsal çeşitlilik var.
• Kromozom sayısı yarıya iner
• DNA miktarı yarıya iner.
• Eşeyli üreyen canlılarda eşey hücrelerini oluşturur.
• Bölünme sonucunda 4 yeni hücre oluşur.
• Oluşan hücrelerin genetik yapısı ana hücreden farklıdır.
• Homolog kromozom arasında parça değişimi görülür. Parça değişimi çeşitliliği artırır.

Homolog Kromozom Nedir?

Biri anadan, diğeri babadan gelen aynı büyüklük, şekil ve kalıtsal özelliklere sahip olan kromozom çiftine HOMOLOG KROMOZOM denir.

Mayozun Başlangıcı

• Mayozun oluşumunda şu sıra izlenir:
• Hücre, bölünme için gerekli hazırlıklar yapılır.
• Homolog kromozomlar birbirinin üzerine gelerek kıvrılır.
• Kromozomlar arasında parça değişimi yapılır.
• Kromozomlar hücrenin ortasında yan yana dizilir.
• Homolog kromozom çiftleri birbirinden ayrılarak kutuplara çekilir.
• Hücre ortadan ikiye boğumlanır.
• Kromozom sayısı 2n olan ana hücreden kromozom sayısı n olan iki yavru hücre oluşur.
• Kromozomlar hücrenin ekvatoral düzleminde yan yana gelirler.
• 2. Mayoz sonunda toplam 4 tane n kromozomuna sahip hücre oluşur.

Mayoz 1 Evresi Özellikleri

• Mitoz hücre bölünmesinde olduğu gibi hücre hazırlık evresidir.
• Mayoz 1 evresinde bölünme için gerekli olan maddelerin sentezi yapılır.
• Sentrozom ve homolog kromozomlar kendini eşleyerek iki katına çıkar.
• Homolog kromozomlar kısalıp kalınlaşır.
• Homolog kromozomlar yan yana gelerek parça değişimi olur.

Sadece Mayoz Bölünmede Gerçekleşen Olaylar

• Tetrat
• Sinapsis
• Krosing-over
• Homolog kromozomların ayrılması sadece mayoz bölünmeye ait özelliklerdir.

Mitoz ve Mayoz Bölünme Farkları

Mayoz Bölünme                                                            

• Eşey ana hücrelerinde görülür.
• Çeşitliliğe neden olur.
• Kromozom sayısı yarıya iner.
• Oluşan hücrelerinde genetik yapısı ana hüreden farklıdır.

Mitoz Bölünme

• Vücut hücrelerinde görülür.
• Çeşitliliğe neden olmaz.
• Kromozom sayısı değişmez.
• Oluşan hücrelerinde genetik yapısı ana hüre ile aynıdır.

Mitoz ve Mayoz Bölünme Ortak Özellikleri

• DNA eşlenmesi
• E.R. erimesi
• Çekirdek + çekirdekçik erimesi
• İğ ipliği oluşumu
• Kromatitlerin zıt kutuplara çekilmesi